یزدفردا "ایرج افشار محقق، ایرانشناس و کتابشناس است که در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۰۴ در تهران متولد شد و بعد از ظهر امروز چهارشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ در بیمارستان جم تهران درگذشت.
او فرزند دکتر محمود افشار بنیادگذار موقوفات دکتر محمود افشار یزدی و یکی از استادان مدرسهٔ دارالفنون است.
ایرج افشار تحصیلات ابتدایی را در دبستان «زرتشتیان» و «شاپور تجریش» به انجام رساند. سپس وارد دبیرستان فیروز بهرام شد و در سال ۱۳۲۴ گواهینامهٔ دبیرستانی را در رشتهٔ ادبی اخذ نمود.
* از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۸ در دانشکده حقوق دانشگاه تهران در رشتهٔ قضایی تحصیل کرد و رساله خود را با عنوان «اقلیتها در ایران» ارائه کرد.
* در سال ۱۳۲۹ به عنوان دبیر در دبیرستانهای تهران شروع به تدریس کرد.
* در سال ۱۳۳۰ به تشویق محمدتقی دانش پژوه به کتابداری در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران پرداخت. در سال ۱۳۳۱ مجله «فرهنگ ایران زمین» را بنیان گذارد. همکاران وی در تأسیس این مجله عبارتاند از محمدتقی دانشپژوه، منوچهر ستوده، مصطفی مقربی، عباس زریاب خویی.
* از سال ۱۳۳۳ تا سال ۱۳۳۵ سردبیر مجله سخن بود که صاحب امتیاز آن دکتر پرویز ناتل خانلری بود.
* از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ مدیر و سردبیر مجله «راهنمای کتاب» بود که صاحب امتیاز آن دکتر احسان یارشاطر بودند.
* همچنین از سال ۱۳۳۷ به تدریس در دانشسرای عالی وابسته به دانشگاه تهران پرداخت.
* در سال ۱۳۴۱ به ریاست کتابخانه ملی ایران رسید.
* در سال ۱۳۴۲ به ریاست مرکز تحقیقات ایرانشناسی دانشگاه تهران رسید.
* در سال ۱۳۴۲ فهرست نگاری مجموعه کتابهای چاپی فارسی دانشگاه هاروارد آمریکا را به انجام رساند.
* از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۸ رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بود.
* از سال ۱۳۴۸ تا سال ۱۳۵۷ دانشیار و سپس استاد رشته تاریخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بود.
* در سال ۱۳۷۴ فهرستنگاری نسخههای خطی فارسی در «کتابخانه ملی اتریش» در وین را بعهده گرفت و انجام داد.
ایشان تا کنون تحقیقات ارزشمندی در باره ایرانشناسی و کتابشناسی انجام دادهاند که این تحقیقات در نشریات معتبر ایرانی و خارجی منتشر شدهاست.
برخی از آثار
-
پژوهشهای ایرانشناسی نامواره دکتر محمود افشار، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول ۱۳۸۴
-
دفتر تاریخ، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول، ۱۳۸۴
-
ریاض الفردوس خانی، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، چاپ اول ۱۳۸۵
-
فرهنگ ایران زمین در ۳۰ جلد به کوشش ایرج افشار
-
نامههای تهران شامل ۱۵۴ نامه از رجال دوران به سید حسن تقی زاده، به کوشش ایرج افشار، انتشارات فرزان روز چاپ دوم ۱۳۸۵
-
گلگشت در وطن سفر نامچه انتشارات اختران چاپ اول ۱۳۸۴
-
فهرست دستنویسهای فارسی در کتابخانهٔ ملی اتریش و آرشیو دولتی اتریش در وین انتشارات فرهنگستان علوم اتریش - فهرستگان چاپ اول ۱۳۸۲
فهرست مقالات فارسی که مقالههای فارسی را در زمینه ایرانشناسی در 6 جلد به چاپ رسانده است. این شش جلد بالغ بر چهل سال از زندگی وی را در بر گرفته است و هر کسی که بخواهد در موضوعاتی که مربوط به ایران و زبان و فرهنگ ایرانی دست به پژوهش بزند از مراجعه به این کتاب بی نیاز نخواهد بود. مجموعه مقالاتی که ایرج افشار در مجلات و یادنامه ها به چاپ رسانده است شاید بالغ بر دوهزار مقاله باشد. کتابهایی که ایشان در زمینه فرهنگ، تاریخ و ادب ایران انتشار داده اند بالغ بر سیصد جلد می شود و از این نظر شاید در میان معاصران بی نظیر باشد.
ایرج افشار كه مدتي بود از بيماري رنج ميبرد، از شامگاه 12 اسفندماه در بخش مراقبتهاي ويژهي بيمارستان جم بستري شد و در امروز 18 اسفند 1389 در 85 سالگی درگذشت. افشار قرار بود در ماه سپتامبر 2011 در رشتهي تاريخ از دانشگاه اسكاتلند دكتراي افتخاري بگيرد.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 04,اکتبر,2024